ĐOÀN GIÁM SÁT QUỐC HỘI ĐỀ XUẤT KIỂM SOÁT KHÍ THẢI, CHUYỂN ĐỔI XANH ĐỂ KHẮC PHỤC Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

Ngày 28/10/2025 – Trong phiên họp toàn thể sáng 28/10, Quốc hội đã nghe Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội về thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực. Báo cáo chỉ ra thực trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn, đồng thời đề xuất các giải pháp cấp bách như kiểm soát chặt chẽ khí thải, thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh và loại bỏ phương tiện cơ giới không đạt chuẩn.

Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội ông Lê Quang Mạnh (Ảnh: Internet)

Thực trạng ô nhiễm môi trường và những hạn chế

Đoàn giám sát chỉ rõ, dù Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã đạt được một số kết quả, nhưng việc triển khai còn nhiều hạn chế. Tình trạng ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí do bụi mịn (PM2.5) tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Ông Lê Quang Mạnh nhấn mạnh: “Có những lúc thủ đô Hà Nội, TP.HCM rơi vào nhóm đô thị ô nhiễm nhất thế giới”, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân.

Chất lượng môi trường nước tại một số đoạn sông tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ – Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải chậm được cải thiện. Đặc biệt, chỉ tiêu xử lý 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đến năm 2025 chưa đạt, với 38/435 cơ sở vẫn chưa được xử lý triệt để tính đến tháng 9/2025.

Hạ tầng thu gom, xử lý nước thải còn lạc hậu, với chỉ khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý. Cả nước hiện mới có 31,5% cụm công nghiệp và 16,6% làng nghề đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt yêu cầu.

Báo cáo của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội cũng chỉ ra các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị liên quan đến hoạt động của một số cơ sở chăn nuôi xả thải ra môi trường, cơ sở sản xuất phát sinh khí thải gây ô nhiễm, hay dự án công viên nghĩa trang ảnh hưởng đến đời sống người dân. Tuy nhiên, việc giải quyết của các cấp chính quyền địa phương thường chỉ dừng ở mức yêu cầu chủ đầu tư hạn chế tác động xấu, chưa có giải pháp căn bản giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm.

Giải pháp cấp bách khắc phục ô nhiễm

Để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM, đoàn giám sát đề xuất các giải pháp cấp bách:

1. Loại bỏ quan điểm sai lầm: Phải loại bỏ quan điểm rằng bảo vệ môi trường cản trở tăng trưởng kinh tế.

2. Áp dụng thuế, phí môi trường: Thiết lập cơ chế định giá tài nguyên, thuế môi trường, phí môi trường, hạn ngạch phát thải để kiểm soát ô nhiễm.

3. Kế hoạch hành động quốc gia: Ban hành và triển khai Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn đến 2045.

4. Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông:

• Kiểm soát chặt chẽ khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.
• Hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn.
• Thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh kèm cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội.
• Loại bỏ phương tiện cơ giới không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường.

5. Quản lý chất thải: Quản lý chặt chẽ chất thải phát sinh từ hoạt động giao thông, xây dựng, đặc biệt tại các đô thị, và hoạt động đốt phụ phẩm nông nghiệp.

Đoàn giám sát đặt mục tiêu đến năm 2030:

• Tại TP.Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024.
• Tại các tỉnh, thành phố xung quanh Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024.
• Tại TP.HCM và các đô thị khác trên toàn quốc, chất lượng không khí được duy trì kiểm soát, không để gia tăng mức độ ô nhiễm.

Báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội đã chỉ ra những bất cập trong thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm không khí và nước thải tại các đô thị lớn. Các giải pháp đề xuất như kiểm soát khí thải, áp dụng thuế, phí môi trường và thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh không chỉ nhằm khắc phục ô nhiễm mà còn hướng tới phát triển bền vững. Những kiến nghị này sẽ là cơ sở để Quốc hội và Chính phủ hoàn thiện chính sách, pháp luật, đảm bảo môi trường sống an toàn, lành mạnh cho người dân.

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH NIỀM TIN VIỆT

• Trụ sở: Số 31 Xuân Quỳnh, P. Yên Hòa, TP. Hà Nội
• Chi nhánh: Số 10 Tố Hữu, Hoàn Lão, Quảng Trị
• Điện thoại: 0913.419.886
• Email: info@vietrustlaw.com.vn
• Website: https://luatniemtinviet.vn/ & https://vietrustlaw.com.vn