DỰ THẢO LUẬT DÂN SỐ: ĐỀ XUẤT ƯU TIÊN MUA, THUÊ NHÀ Ở XÃ HỘI CHO NGƯỜI SINH ĐỦ 2 CON
Ngày 23/10/2025 – Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, thừa ủy quyền của Thủ tướng, đã trình bày tờ trình về dự án Luật Dân số và Luật Phòng bệnh. Dự thảo Luật Dân số đề xuất nhiều chính sách mới, nổi bật là ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ, nhằm duy trì mức sinh thay thế và giải quyết các thách thức dân số hiện nay.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đề xuất ý kiến (Ảnh: Internet)
Tình hình dân số Việt Nam và những thách thức
Theo tờ trình, từ năm 2006-2021, Việt Nam đã đạt và duy trì mức sinh thay thế, với quy mô dân số đạt 101,1 triệu người vào năm 2024. Giai đoạn “dân số vàng” mang lại lợi thế lớn cho phát triển kinh tế – xã hội, với chất lượng dân số và chỉ số phát triển con người (HDI) không ngừng cải thiện, tuổi thọ bình quân tăng cao. Đây là tiền đề để chuyển chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.
Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo chỉ ra các vấn đề tồn tại:
- Mức sinh toàn quốc đang giảm dưới mức sinh thay thế.
- Mất cân bằng giới tính khi sinh ở mức cao so với tự nhiên.
- Chất lượng dân số chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội.
Nguyên nhân bao gồm:
- Nguồn lực và ngân sách đầu tư cho công tác dân số chưa tương xứng.
- Xu hướng sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con do áp lực kinh tế trong việc sinh và nuôi dạy con.
Do đó, dự thảo Luật Dân số được xây dựng để sửa đổi các quy định không còn phù hợp, đáp ứng yêu cầu mới trong công tác dân số.
Các chính sách đề xuất trong dự thảo
Để duy trì mức sinh thay thế, dự thảo đưa ra các biện pháp cụ thể:
Tăng thời gian nghỉ thai sản:
- Phụ nữ: Nghỉ thêm 1 tháng khi sinh con thứ hai.
- Nam giới: Nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Hỗ trợ tài chính:
- Phụ nữ dân tộc ít người.
- Phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.
- Phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp.
Ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội: Theo quy định của pháp luật về nhà ở, đối tượng được ưu tiên gồm:
- Phụ nữ sinh đủ 2 con.
- Nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Quy định mức hỗ trợ: Chính phủ quy định nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu; chính quyền địa phương căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội và khả năng ngân sách để quyết định đối tượng, nội dung và mức hỗ trợ phù hợp.
Ý kiến thẩm tra từ Ủy ban Văn hóa và xã hội
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh rằng, để duy trì mức sinh thay thế bền vững, cần các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện. Ủy ban đề xuất:
- Hỗ trợ tài chính: Nghiên cứu hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh đủ 2 con, trong đó nhóm sinh đủ 2 con trước 35 tuổi nhận mức hỗ trợ cao hơn.
- Sửa đổi luật Nhà ở: Rà soát, bổ sung quy định để đảm bảo tính khả thi của chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội.
- Tiếp cận phổ quát: Nghiên cứu hỗ trợ trẻ em được sinh ra (ví dụ: trợ cấp học phí, nuôi con nhỏ đến một độ tuổi nhất định).
Giao Chính phủ điều chỉnh linh hoạt: Quy định chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội phù hợp từng giai đoạn.
Dự thảo Luật Dân số với các chính sách ưu tiên như hỗ trợ tài chính, tăng thời gian nghỉ thai sản và ưu tiên nhà ở xã hội là bước tiến quan trọng nhằm duy trì mức sinh thay thế, cải thiện chất lượng dân số và giải quyết các thách thức kinh tế – xã hội. Việc ưu tiên các nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con và nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ thể hiện tinh thần nhân văn, hướng tới xây dựng một xã hội công bằng và bền vững.
CÔNG TY LUẬT HỢP DANH NIỀM TIN VIỆT
- Trụ sở: Số 31 Xuân Quỳnh, P. Yên Hòa, TP. Hà Nội
- Chi nhánh: Số 10 Tố Hữu, Hoàn Lão, Quảng Trị
- Điện thoại: 0913.419.886
- Email: info@vietrustlaw.com.vn
- Website: https://luatniemtinviet.vn/ & https://vietrustlaw.com.vn
