Trình Quốc hội dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi)

TRÌNH QUỐC HỘI DỰ ÁN LUẬT GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP (SỬA ĐỔI)

NTV– Sáng nay (4/11), thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã trình bày Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Việc sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp 2012 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2018 và 2020) được đánh giá là cấp thiết, nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về cải cách tư pháp, phòng chống tham nhũng, tiêu cực; đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong hoạt động giám định tư pháp hiện nay.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Cấu trúc dự thảo Luật

Dự thảo gồm 6 chương, 45 điều, trong đó:

Giữ nguyên 3 điều;
Sửa đổi, bổ sung 34 điều;
Bổ sung 9 điều mới;
Bãi bỏ 11 điều và 1 khoản (khoản 4 Điều 22) của Luật hiện hành.

Những điểm mới nổi bật

Nâng cao chất lượng đội ngũ giám định viên
- Sửa đổi tiêu chuẩn bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp.
- Hoàn thiện điều kiện công nhận tổ chức, cá nhân giám định theo vụ việc.
Tái cấu trúc hệ thống giám định công lập
- Bảo đảm tính ổn định trong bối cảnh tinh gọn bộ máy.
- Cho phép thành lập Văn phòng giám định tư pháp trong các lĩnh vực: cổ vật, di vật, bản quyền tác giả, ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân, tài chính, ngân hàng, xây dựng, tài nguyên.
Lưu ý: Văn phòng giám định tư pháp không được thực hiện giám định trong tố tụng hình sự đối với 4 chuyên ngành ADN, tài liệu, kỹ thuật số – điện tử, dấu vết đường vân, trừ trường hợp đặc biệt do cơ quan trưng cầu chỉ định.
Mở rộng nhiệm vụ tổ chức giám định công lập
- Tổ chức thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao được giám định âm thanh, kỹ thuật số – điện tử.
- Phòng kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh, thành phố) được bổ sung nhiệm vụ giám định pháp y thương tích (ngoài pháp y tử thi như hiện hành).
Rút ngắn thời hạn, siết chặt trình tự giám định
- Quy định thời hạn giám định tối đa đối với vụ việc phức tạp.
- Bổ sung cơ chế đình chỉ giám định, đánh giá kết luận mâu thuẫn, trách nhiệm địa phương trong phối hợp giám định.
Cơ chế thanh toán chi phí
- Cơ quan do ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí phải lập dự toán, thanh quyết toán chi phí giám định.
Chuyển đổi số trong giám định tư pháp
- Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giám định tư pháp.
- Cho phép gửi hồ sơ trưng cầu bằng văn bản điện tử, sử dụng chữ ký số, lưu trữ hồ sơ điện tử.
Xã hội hóa giám định tư pháp
- Cắt giảm tối đa điều kiện thành lập Văn phòng giám định tư pháp.
- Mở rộng thêm 4 chuyên ngành xã hội hóa (ADN, tài liệu, kỹ thuật số – điện tử, dấu vết đường vân).

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng tán thành sửa đổi toàn diện, nhưng đề nghị làm rõ một số nội dung còn ý kiến khác nhau:

1. Về giám định pháp y thương tích tại Phòng kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh):

Đa số ý kiến ủng hộ bổ sung nhiệm vụ vì tận dụng nguồn lực sẵn có, rút ngắn thời gian giám định.
Lo ngại: Dẫn đến mất cân đối trưng cầu, lãng phí nguồn lực Trung tâm pháp y (Sở Y tế). → Đề xuất: Quy định nguyên tắc điều phối trưng cầu giữa hai hệ thống; giao Chính phủ quy định chi tiết phạm vi quy trình giám định.
Ý kiến thiểu số: Giữ nguyên như Luật hiện hành – chỉ giao giám định pháp y thương tích cho ngành Y tế, tránh chồng chéo, bảo đảm tính chuyên sâu và độc lập.

2. Về xã hội hóa giám định tư pháp:

Đa số tán thành mở rộng lĩnh vực, phù hợp chủ trương Đảng, giảm tải ngân sách.
Một số ý kiến: Bỏ hạn chế trong tố tụng hình sự; đề xuất bổ sung thêm các lĩnh vực như môi trường, an toàn thực phẩm, dược phẩm…

Dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong nâng cao chất lượng giám định, phục vụ hiệu quả công tác tố tụng, phòng chống tham nhũng và đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận, hoàn thiện dự thảo trước khi thông qua.

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH NIỀM TIN VIỆT