Vụ án Hoàng Hường: Lỗ hổng trong chính sách quản lý thuế hộ kinh doanh và bài học siết chặt

VỤ ÁN HOÀNG HƯỜNG: LỖ HỔNG TRONG CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ THUẾ HỘ KINH DOANH VÀ BÀI HỌC SIẾT CHẶT

Trốn thuế qua “hệ sinh thái doanh nghiệp” – thất thoát lớn cho ngân sách

Theo các chuyên gia, vụ án trốn thuế liên quan đến Hoàng Hường không phải là hiện tượng cá biệt mà phản ánh một thủ đoạn đã tồn tại nhiều năm, bắt nguồn từ kẽ hở trong chính sách quản lý thuế đối với hộ kinh doanh.

Nhiều đối tượng lợi dụng lỗ hỏng của chính sách quản lý thuế để trốn thuế (Ảnh: Internet)

Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú (Giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) phân tích, thủ đoạn phổ biến là xây dựng “hệ sinh thái doanh nghiệp và hộ kinh doanh” nhằm hợp thức hóa giao dịch và giảm thiểu nghĩa vụ thuế. Cách điển hình chính là chuyển giá.

Một doanh nghiệp khi nhập nguyên liệu sản xuất hàng hóa như thực phẩm chức năng thường có hai nguồn: một phần chính ngạch có hóa đơn đầu vào đầy đủ, một phần nhập lậu hoặc mua trôi nổi không hóa đơn. Trên sổ sách, các doanh nghiệp “tay trái bán cho tay phải”, tức là bán qua nhiều công ty trong cùng hệ sinh thái với giá thấp dần, lợi nhuận phân tán để hạn chế số thuế phải nộp.

Ví dụ: giá thành sản xuất một hộp sản phẩm là 100.000 đồng, nếu bán trực tiếp với giá 200.000 đồng thì doanh nghiệp lãi 100% và phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 20%, số tiền rất lớn. Nhưng khi bán cho công ty thứ hai trong hệ sinh thái với giá 120.000 đồng, rồi công ty này bán cho công ty thứ ba với giá 140.000 đồng…, thì lợi nhuận trên sổ sách bị kéo xuống rất thấp. Các khoản chi phí như tiền lương tiếp tục được “độn” vào, dẫn đến kết quả doanh nghiệp gần như không có lãi, chỉ nộp thuế tượng trưng.

Ông Tú cho rằng: “Tổng doanh thu có thể lên tới 2.000 tỉ đồng, lợi nhuận thực là 1.000 tỉ đồng, đáng lẽ phải nộp khoảng 200 tỉ đồng tiền thuế thu nhập doanh nghiệp. Nhưng qua thủ đoạn chuyển giá, doanh nghiệp chỉ nộp 1 – 2 tỉ đồng”.

Đáng chú ý, hệ sinh thái còn sử dụng các hộ kinh doanh để hợp thức hóa hàng trôi nổi. Hộ kinh doanh kê khai thuế theo phương thức khoán, thường chỉ vài trăm nghìn đến 1 triệu đồng mỗi tháng, hoặc theo tỷ lệ thấp (1% VAT và 0,5% thuế TNCN). Khi bán hàng ra thị trường, các hộ này xuất hóa đơn đầu ra hợp lệ nhưng thực chất đã hợp thức hóa nguồn hàng không hóa đơn. Đây là cách thức bị lợi dụng để “né” mức thuế cao mà doanh nghiệp phải chịu.

Hệ quả là ngân sách nhà nước thất thu nghiêm trọng, trong khi lợi nhuận bất chính của các đối tượng lại rất lớn.

Hoàn thiện pháp luật, xóa bỏ “thuế khoán” để chặn thất thoát

Luật sư Trương Thanh Đức (Giám đốc Công ty Luật ANVI) nhận định: vụ Hoàng Hường là điển hình cho việc lợi dụng kẽ hở pháp luật trong quản lý hộ kinh doanh. Đáng lẽ doanh thu thuộc về doanh nghiệp thì lại được “chuyển hóa” sang hộ kinh doanh để hưởng mức thuế thấp hơn.

Việc bỏ thuế khoán từ năm sau là một bước tiến lớn, tạo cơ sở pháp lý để bảo đảm công bằng, minh bạch trong thực hiện nghĩa vụ thuế. Tuy việc triển khai sẽ cần thời gian, nhưng về tổng thể đây là chính sách tích cực.

Theo ông Nguyễn Ngọc Tú, cần phải linh hoạt hơn trong quản lý thuế, không chỉ siết chung mà cần tập trung vào các ngành có rủi ro cao như sữa, mỹ phẩm, dược phẩm, thực phẩm chức năng – nơi nguy cơ trốn thuế lớn. Giải pháp then chốt là yêu cầu minh bạch đầu vào – đầu ra và áp dụng hóa đơn điện tử đồng bộ.

Trách nhiệm quản lý và giải pháp căn cơ

Ngoài việc hoàn thiện pháp luật, chuyên gia cũng nhấn mạnh yếu tố trách nhiệm công vụ. Khi để xảy ra các vụ vi phạm kéo dài, thất thu lớn cho ngân sách, cần quy trách nhiệm cụ thể đối với cơ quan thuế, quản lý thị trường và chính quyền địa phương.

“Phải bổ sung quy định về trách nhiệm công vụ và cơ chế xử lý rõ ràng. Nếu quản lý yếu kém để tình trạng trốn thuế kéo dài, thì chính cơ quan quản lý phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước và Nhân dân”, ông Tú nhấn mạnh.

Theo Báo Thanh Niên

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH NIỀM TIN VIỆT